Help! Er komt een verbod op wegwerpbekers.
In maart 20221 publiceerde de rijksoverheid een nieuwsbericht over minder wegwerpplastic voor een schoner milieu. Dit roept veel vragen op en creëert onrust bij producenten, leveranciers en gebruikers. Daarom zetten we alles overzichtelijk op een rijtje, zodat jullie de keuze kunnen maken die het beste bij jullie past.
1 https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2022/03/29/minder-wegwerpplastic-voor-een-schoner-milieu
Let op! Dit blogartikel gaat over het verbod van de wegwerpbeker.
Informatie over wat de meest duurzame koffiebeker is, is in dit artikel verouderd. In juni 2023 heeft het KoffiebekerPact een update gegeven n. a.v. een onderzoek. Lees de samenvatting over De meest duurzame koffiebeker.
Wat geldt per wanneer?
De wetgever heeft twee belangrijke data en de bijbehorende regelgeving gepubliceerd.
1 juli 2023 – verbod op gratis verstrekking van plastic wegwerpbekers en bekers die een plastic laagje (coating) bevatten voor consumptie onderweg en afhaal. Wanneer de ondernemer een prijs rekent voor de beker is verstrekking wel toegestaan.
1 januari 2024 – verbod op plastic wegwerpbekers en bekers die een plastic laagje of andere coating bevatten voor consumptie ter plaatse. Alleen zorginstellingen zijn uitgezonderd. Wanneer het echt nodig is, kunnen bedrijven ervoor kiezen bepaalde plastic wegwerpbekers (en -maaltijdverpakkingen) te blijven gebruiken, mits ze 75%-90% hiervan weer inzamelen voor hoogwaardige recycling. Dat kan door gescheiden inzameling met bijvoorbeeld een retoursysteem, zodat van de grondstoffen weer nieuwe bekers en bakjes gemaakt kunnen worden.
Wat betekent dit precies voor consumptie ter plaatse?
Dit betekent dat per 1 januari 2024 de herbruikbare beker de norm wordt, maar tegelijkertijd dat hier vanaf geweken mag worden als de bekers hoogwaardig te recyclen zijn. Onder hoogwaardig recyclen bedoelt de wetgever dat het gebruikte materiaal weer als voedselcontactmateriaal terug kan komen2.
2 https://open.overheid.nl/repository/ronl-d88ca468a2b716cded2243146edc2273d45a425c/1/pdf/ministeriele-regeling-kunststofproducten-voor-eenmalig-gebruik.pdf
Welke oplossingen zijn er?
Eerder publiceerden wij al een blog over de meest duurzame beker en het feit dat deze er (helaas) niet is. Voor deze situatie geldt eigenlijk hetzelfde. Het hangt af van de aspecten waar je naar kijkt.
Kartonnen beker met PE, PLA of een andere coating
Over het algemeen zijn er op dit moment drie soorten kartonnen bekers met een coating in de markt. Deze coating is nodig om te voorkomen dat de beker gaat lekken en dat het papier geur en smaak afgeeft.
- Kartonnen beker met PE coating
- Kartonnen bekers met PLA coating
- Kartonnen beker met een ander type coating
Kartonnen beker met PE coating
Bekers met een coating op basis van de niet hernieuwbare grondstof olie. In Nederland zijn deze bekers relatief eenvoudig te recyclen, waarbij de PE coating en het karton van elkaar te scheiden zijn. De huidige scheidingstechnieken zijn echter nog niet zo ingericht dat de PE geschikt is om te hergebruiken als voedselcontactmateriaal.
Kartonnen bekers met PLA coating
Bekers met een coating op basis van hernieuwbare grondstoffen, zoals bijvoorbeeld maiszetmeel. Deze beker is in Nederland niet eenvoudig te recyclen, omdat er geen verwerker is die dit op grote schaal kan scheiden. Daarnaast is de hernieuwbare grondstof composteerbaar, waardoor het tijdens het scheidingsproces minder stevig wordt en niet te hergebruiken is als voedselcontactmateriaal.
Kartonnen beker met een ander type coating
Afgelopen jaar zagen we steeds meer ontwikkelingen richting een coating waarbij er geen gebruik gemaakt wordt van plastic. Deze bekers vallen buiten de Single Use Plastic (SUP) wetgeving, waardoor ze geen ‘Product bevat Plastic’ markering hebben. Zo hebben we bij Van Duijnen de PE Free kartonnen beker met een waterbased coating. Voor zover nu bekend vallen deze bekers echter wel onder de Ministeriële regeling kunststofproducten voor eenmalig gebruik.
Kunststofbeker versus kartonnen beker
Naast de kartonnen beker zijn veel wegwerpbekers nog altijd gemaakt van kunststof. Vaak gaat het hier echter om producten die zijn samengesteld uit meerdere lagen van verschillende polymeren om te voldoen aan functionele eisen. Deze materialen kunnen moeilijk worden gerecycled tot voedselcontactmateriaal in conventionele mechanische recyclinginstallaties.3
Wegwerpbeker of herbruikbare beker?
De wetgever stuurt aan op een herbruikbare beker. Denk aan porselein of herbruikbare hardplastic bekers. Hoewel dit het probleem van het wegwerpplastic op korte termijn oplost is de vraag of dit de meest duurzame oplossing is. Zo blijkt uit onderzoek van TNO in opdracht van Milieucentraal dat bijvoorbeeld een porseleinen beker helemaal niet perse duurzamer is dan een kartonnen beker als je kijkt naar de gehele keten van productie tot het afdanken van de beker4.
Daarnaast betekent een herbruikbare beker ook dat deze schoongemaakt moet worden. Dit brengt weer andere problemen en keuzes met zich mee. Denk bijvoorbeeld aan vragen als:
- Gaat de medewerker zelf afwassen?
- Met koud of warm water
- Komt er een vaatwasser en hoeveel zijn er nodig?
- Is er ruimte en zijn er voorzieningen voor een vaatwasser?
- Wie doet de spullen in de vaatwasser en wie ruimt die uit?
3 https://www.wur.nl/nl/Onderzoek-Resultaten/Onderzoeksinstituten/food-biobased-research/Show-fbr/ENZYCLE-uw-plastic-biochemische-recycling-van-kunststoffen-zonder-waardeverlies.htm
4 https://www.milieucentraal.nl/minder-afval/voorkom-afval/wegwerpbekertje-of-mok/
Help! Wat is nu de beste oplossing?
Er zijn veel aanbieders die zeggen de beste oplossing te hebben. Wij roepen dat niet. Waarom niet? Omdat er op dit moment nog geen beste oplossing is. De markt is volop in ontwikkeling en wij verwachten dat dit tot zeker medio 2023 in een stroomversnelling komt. En dat het daardoor maar zo kan zijn dat wat nu de beste oplossing lijkt over een half jaar compleet anders kan zijn. Zo lijken de ontwikkelingen voor de wegwerpbeker zich nu te bewegen richting de beker met PE coating. Alleen lijkt dit ons een voor de mensheid en de wetgever onwenselijke ontwikkeling, omdat we dan de aarde blijven uitputten door olie te gebruiken. Alleen is het alternatief, herbruikbare bekers, ook niet zo duurzaam als het lijkt.
Wat wij wel kunnen en zullen doen is jullie blijven informeren als er relevante ontwikkelingen zijn. En uiteraard gaan wij graag het gesprek aan om te kijken welke oplossing nu (en in de toekomst) het beste bij jullie past.
Meer weten over de duurzaamheid van de bekers? Lees dan eens deze blog over de duurzame beker.
